Dân văn phòng đang bị mất dần "tự do"

(VnMedia) - Nền kinh tế chìm trong suy thoái, môi trường kinh doanh ngày một khó khăn. Trong bối cảnh đó, thế giới văn phòng cũng đang dần thay đổi theo hướng trở về truyền thống, chuẩn mực cũ.
Điện thoại bàn, áo quần nghiêm trang, đi làm đúng giờ, họp hành quy củ… là những thứ sẽ quay trở lại đầu tiên. Loại văn phòng “ảo”, nhân viên ngồi ôm laptop trong quán cà phê và thảo luận với đồng nghiệp các đồng nghiệp thông qua webcam và email đang trở thành lạc hậu. Ngày làm việc trở lại như thời kỳ trước khi Internet phổ biến. Nhân viên phải dậy sớm đi làm đúng giờ, 5 ngày mỗi tuần như trước kia. Các cuộc họp trực tiếp lại được ưa thích hơn các cuộc hội nghị qua truyền hình.

Lý do dẫn đến điều này phần lớn mang tính tự vệ. Những cú sốc liên tiếp đối với nền kinh tế thế giới diễn ra trong vài năm qua khiến văn hóa công sở không còn muốn mạo hiểm nữa. Giờ đây, tinh thần trách nhiệm sẽ được tập trung hơn là tinh thần sáng tạo. Với tỷ lệ thất nghiệp cao như hiện nay, những ai còn trụ lại được với công việc sẽ cảm thấy quyết tâm hơn bao giờ hết để duy trì thu nhập của họ. Điều này đồng nghĩa với việc phải để mọi người lúc nào cũng nhìn thấy mình ở nơi làm việc. Năm 2012 sẽ không còn cái vẻ “sành điệu” hay thông minh khi gửi email công việc đi với dòng chữ nhỏ gây khó chịu rằng “đã được gửi đi từ iPhone của tôi”. Thay vào đó, email được gửi đi từ máy tính của cơ quan. Và điện thoại cố định tại văn phòng cũng được ưa chuộng trở lại.

Các công ty, dưới sức ép ngày càng tăng phải bảo vệ lợi ích của mình, sẽ “soi” kỹ hơn năng suất lao động của nhân viên. Và do năng suất rất khó có thể cân đong đo đếm trong những công việc cần đến chuyên môn nhất, các nhà quản lý quay trở lại với cách thức cũ nhất để xác định thành tích làm việc của nhân viên: những nhân viên nào đến công sở sớm và về nhà muộn sẽ được đánh giá cao.

Hay ít nhất, giới văn phòng cũng sẽ giả vờ có mặt sớm. Áo khoác được mua hai cái giống hệt nhau, một cái lúc nào cũng thường xuyên ở vị trí trùm lên ghế ngồi phía sau. Các nhà quản lý bắt đầu nhận ra rằng làm việc từ xa hết sức tai hại cho việc mở rộng văn hóa công ty và đặc biệt gây khó khăn cho nhân viên trẻ trong việc thu nhập những kinh nghiệm kinh doanh. Do không có người bên cạnh để học hỏi, những nhân viên này sẽ không thích nghi và điều chỉnh kịp với môi trường công việc. Cách làm việc kiểu cũ phù hợp cho những người mới vào: Họ đến cơ quan sớm, ăn mặc chỉnh tề, học cách hòa nhập vào văn hóa công ty và học hỏi từ những người trên họ về thứ hạng. Họ hài lòng khi so mình với những người bạn đang thất nghiệp. Với việc cứ 5 người tốt nghiệp đại học thì có một người thất nghiệp, hố ngăn cách giữa những người có chuyên môn có việc làm và những người không có việc làm sẽ mở rộng hơn bao giờ hết.

Trong thế giới mới và không có gì vô lý này, những giới hạn quản lý lại được đưa ra. Sau hơn một thập kỷ giới kinh doanh toàn cầu được tổ chức chủ yếu theo các ekip làm việc theo chức năng công việc và mang tính toàn cầu, giờ đây sẽ lại diễn ra xu hướng quay trở lại với cách thức làm việc mang tính truyền thống và theo khu vực hơn. Ngân sách cho việc đi lại bị cắt giảm hơn nữa, vì thế, các giám đốc quản lý, trừ khi thật cần thiết, sẽ làm việc ở yên một chỗ.

Môi trường này cũng là một môi trường trong đó một số phụ nữ sẽ có cơ hội thăng tiến trong khi những người khác bị loại ra ngoài. Những ai làm việc giống như nam giới và coi gia đình là thứ yếu sẽ được thăng tiến. Hiện nay, sức ép nhằm đưa phụ nữ vào những vị trí chịu trách nhiệm và cấp cao quyết liệt hơn bao giờ hết, và do vậy những ai sẵn sàng tham gia cuộc chơi sẽ nhận được phần thưởng xứng đáng. Đồng thời, có thêm nhiều phụ nữ bị gạt ra ngoài cuộc chơi. Họ sẽ tìm cách làm việc linh hoạt mới và đi đến quyết định tốt hơn hết là không nên cạnh tranh làm gì. 

Các văn phòng mới nhưng lại theo phong cách cũ có thể là một môi trường làm việc khủng khiếp, tuy nhiên nó cũng có những điểm tuyệt vời. Tình trạng mất trật tự sẽ lan tràn, nhân viên tùy ý tán chuyện khi văn phòng hầu như lúc nào cũng đông đúc. Nền chính trị văn phòng sẽ lại thịnh vượng như trước đây. Thái độ nghiêm túc vẫn được duy trì nhưng đồng thời cũng có khối chuyện “buôn bán” mà cả công ty cũng háo hức, góp vui. Văn phòng ảo không có chỗ để mọi người thì thầm, buôn chuyện và rất khó để quan tâm đến những chuyện mà mình không nhìn thấy hàng ngày. 

Đây là thời điểm lý tưởng cho việc thắt chặt quan hệ đồng nghiệp một một cách tự nhiên nhất, lúc uống cà phê, giờ ăn trưa, đi cùng thang máy… cách làm việc cũ này làm cho căng tin cơ quan trở nên được ưa chuộng. Tinh thần nhóm được xây dựng dần dần mà không qua các cuộc đào tạo đầy tốn kém.     

Dương An - (theo the Economist)